2ST1s historieblogg: Kva var typisk for kunsten i det antikke Hellas og korleis har den påverka moderne kunst?

Kva var typisk for kunst i det antikke Hellas?

Gresk kunst i antikken var hovedsakeleg skulpturar, vasemaleri og vakker arkitektur. Den rike og varierte kunsthistoria til grekerane går rundt 5000 år tilbake. Den påverka romerriket sin kunst og blei sjølv påverka av austlege kunstretningar.

Korleis har kunsten i det antikke Hellas påverka moderne kunst?

Gresk skulpturkunst forblei den klassiske modelen for det aller meste av europeisk skulpturkunst fram til modernismen på slutten av 1800-talet. Kunsten var påverka anten direkte eller indirekte til den greske kunsten. I renessansen og barokken var kunstnerane inspirert av denne kunstepoken. Eksempel er Michelangelo og Bernini.

Litteraturen fra det antikke Hellas har fått stor betydning for danninga av den vesteuropeiske kulturen, og er ein sentral del av den klassiske litteraturen.

Vestens teater i Europa og Nord-Amerika har sin opprinnelse frå Athen. Dramaet har sidan hatt ein betydeleg innflytelse på den vestlege kulturen.

Skulpturar i det antikke Hellas

Skulptørane vart ikkje ansett som anna enn kroppsarbeidarar. Kunstverka vart beundra, medan skaparane av dei blei sett ned på. Mange var kopiar fra det gamle Hellas.

Biton og Kleobis, to nakne ynglinger fra den arkaiske perioden. Ca. 580 f.Kr. Utstilt ved Delfis arkeologiske museum

Skulpturen Diskoskasteren av Myron er eit godt eksempel på gresk kunst i tidlig klassisk stil. Atletiske kroppar i bevegelse var vanlig.

Den romerske kopien av den opprinnelig greske marmorskulpturen Laokoon-gruppen. Dette er eit godt eksempel på gresk skulptur i hellenistisk stil. Fra ca. 50 f.Kr. Skulpturen viser den trojanske presten Laokoon og sønnane som blir drept av sjøormar

Greske skulpturar blir delt inn i 3 kategoriar: Arkaisk, klassisk og Hellenistisk.

Arkaisk 700 - 480 f.Kr.

Arkaiske skulpturar skal sjåast forfra, fordi dei i profil er så tynne at dei ser umennesklege ut. Symmetrien er streng og ansiktet som minner om ei maske pregast av eit stivna smil. Marmorfigurane har store auger og naser, munnen er bein og dei manglar ofte øyrer. Mennene er nakne, kvinnene har fotside drakter.

Klassisk 480 – 330 f.kr

Delast inn i tidlig klassisk(den strenge stil), klassisk stil(høgklassisk stil) og seinklassisk stil.

Den tidlig klassiske stilen er naturalistisk og meir detaljert enn arkaisk. Blei etterkvart støypt i bronse, fordi det då var lettare å få fram detaljane i metallet. Skulpturane såg meir naturlege ut.

I den klassiske stilen er skulpturane meir individualisert. Billedhoggarane var no meir opptatt av eit nytt bevegelsesmotiv. Kontrapost-stillinga var veldig populær. Dette er det italisenske ordet for motvekt og refererar til at kunstnaren ønskar ein meir naturtro skulptur ved å bøye hoftene i ei retning og beina i den andre. Proporsjonane, forholdet mellom kroppen sine delar vart naturlege.

Seinklassisk tid uttrykte ein større følsomheit. Portretta var meir detaljerte

Hellenistisk 323 – 50 f.kr.

Enkle statuar blei mindre vanleg til fordel for skulpturgrupper. Billedhoggarane blei opptatt av å avbilde psykiske reaksjonar og stemningar. Dei ville beskrive heile menneset, det positive og negative. Ein realisme oppstod.

Litteraturen i den greske antikken

Den greske antikkens litteratur er litteraturen i oldtidas Hellas som vart skreve på klassisk gresk. Det vil seie frå om lag 800 f.Kr. - 500-talet.

Homère et son guide («Homer leda av sin son»),maleri av William Bouguereau (1874)

Litteraturen har fått stor betydning for danninga av den vesteuropeiske kulturen, og er ein sentral del av den klassiske litteraturen. Til den greske litteraturen tilhøyrar det episke dikt som Homers Iliaden Odysseen, det antikke greske dramaet, lyrikk samt filosofiske, og vitenskapelige skriftar. Grekarne påvirka romersk litteratur og kultur, som vart deira direkte arvtagara. Dei spredde også deira særegna litteratur og kultur under den hellenistiske sivilisasjon til landa rundt den austlige delen av Middelhavet, Midtausten, Anatolia, og landa i den vestlige delen av Asia så langt unna som til India. I den greske antikk litteraturen er studie ein kompetanse i dagens klassiske studiar og forskning.

Den førklassiske antikken strekte seg frå Homer til år 300 f.Kr. Førklassisk tid også kalt for “det mørke århundre” er preget av “analfabetisme”, men ikkje utan dikting eller kultur. Eit særtrekk ved gresk litteratur er at gudane som opptredde i homersk epos aldri hadde eksistert med en slik ekstrem antropomorfisme.

Antikkens greske teater

Marmoravbildningar av teatermasker, Aten, 3.-4. årh. f.Kr. Skuespillerne bar masker av tre eller lerret som skulle gi ei antydning av personane sitt kjønn, alder og karaktertrekk. © Lars Mæhlum - begrenset lisens

Antikkens greske teater, eller antikkens greske drama, er ein teaterkunst som blei utvikla og spredt i Hellas og andre greske område i tida rundt 550 og 220 f.Kr. Byen Anthen blei ein betydeli kulturell, politisk og militærmakt i løpe av denne perioda. Her blei teateret innført som en del av ein religiøs og folkelig festival kalt Dionysia som æra den ekstatiske guden Dionysos.

Tragedien (slutten av 500-tallet f.Kr.), komedien (486 f.Kr.) og satyrspel var dei tre dramatiske formene som dukka opp her. Teateret hadde ein viktig posisjon i antikkens Hellas, der ein diskuterte og lærte seg holdningar som var sentrale i samfunnet. Athen eksporterte festivalen til sine tallrike koloniar og allierte for å lage en felles kulturell identitet. Vestens teater i Europa og Nord-Amerika he sin opprinnelse i Athen. Dramaet he sida hatt ei betydeli og stor innflytelse på vestli kultur som helheit.